Artan hayat pahalılığı karşısında emekçilerin gözü kulağı, minimum fiyat için belirlenecek yeni sayıda. 8 bin 506 lira olan taban fiyatın, kaç liraya çıkarılacağı, patron ve emekçi sendikaları ortasında tamamlanacak görüşmeler sonrası belirli olacak.
Bu kapsamda Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nda personelleri temsilen TÜRK-İŞ, patronları temsilen ise Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) heyetinin katıldığı birinci toplantı dün yapıldı. TÜRK-İŞ Heyet Başkanı Veli Solak, toplantı sonrası sürecin Kurban Bayramı öncesinde tamamlanmasını dilek ettiklerini açıkladı fakat artırım oranına ait bir sayı söylem etmedi. Toplantıdan bir gün evvel ise iktidara yakınlığıyla bilinen Sabah gazetesi, sendika temsilcilerinin dillendirmediği sayıyla ilgili bir tez paylaştı. Buna nazaran, minimum fiyat yüzde 30 artırımla 11 bin 58 lira olacak.
Ekonomistlere minimum fiyat beklentilerini ve bunun enflasyona tesirlerini sorduk.
Akademisyen Oğuz Demir. ‘YÜZDE 25 ARTIRIM OLUR’
Akademisyen Oğuz Demir, minimum fiyatın yüzde 25 artırımla 10 bin liranın biraz üzerinde olacağını iddia ediyor. Demir, iddiasının münasebetlerini şöyle açıklıyor: “İki nedenden dolayı bu sayının çıkacağını kestirim ediyorum. Birincisi, hükümetin 500 dolar amaç göstermesine karşın patron tarafının itirazları net. İkincisi de TÜİK enflasyonunun birinci 6 ay yüzde 16-17 civarında çıkacak olması.”
Oğuz Demir’e nazaran minimum fiyatın enflasyona tesiri sonlu olacak. Demir daha çok döviz kurlarının enflasyonu etkileyeceği görüşünde. Taban fiyatın alım gücüne tesirine dair ise, “Ben ikinci yarıyılda birinci yarıyıla nazaran kurdaki artışa bağlı daha yüksek bir enflasyon olacağını varsayım ediyorum. Münasebetiyle bu artış yalnızca yılın birinci altı ayındaki kaybı bir nebze hafifletir. İkinci yarıyıl ise çok daha süratli bir gerileme olur” diyor.
Ekonomist Güldem Atabay. ‘ÇALIŞANLARIN BÜYÜK KISMI MİNİMUM FİYAT BANDINA SIKIŞTIRILDI’
Ekonomist Güldem Atabay, taban fiyattaki artışlarının bir seçim yatırımı olduğuna dikkat çekiyor. “Ücretli bölümün yarıdan fazlası minimum fiyatta buluşturuldu. Bu durum, hayat maliyetinin daha az hissedildiği Anadolu’da oyları konsolide etmek için kullanıldı” diyen Atabay, minimum fiyat artışının yüzde 30’u geçmeyeceğini belirtiyor.
Asgari fiyat artışının enflasyonu artıracağını söyleyen Atabay, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Toplam maaşlı çalışanlar içinde yüksek fiyat alanların sayısı giderek azalıyor. Minimum fiyat artışları, yaygın düşük fiyat siyasetini destekliyor. Münasebetiyle çalışanın hak ettiği fiyat tartışmaları, enflasyonla uğraş yapılmadığı ölçüde enflasyonu yapışkan hale döndüren faktörlerden birisi halinde. Temmuz artışı ve TL’deki bedel kaybı eşliğinde durum değişmeyecek. Enflasyon sürat kazanırken minimum fiyatın kısa bir vadede alım gücü zayıflayacak. Enflasyona katkı yapmaya devam edecek. Minimum fiyat artış oranını tartışalım elbette. Lakin istihdam piyasasındaki yapısal problemler bu artırım oranlarının çok ötesinde.”
Atabay, enflasyonun yüksek seyretmesi nedeniyle alım gücünün düştüğünü söz ederek “Çalışanın, maaşını enflasyona ezdirmeyecek bir tertip istemesi hakkıdır. Lakin mevcut durum bu beklentiyi karşılamaktan uzak. Bilhassa büyükşehirlerde çok çeşitli eğitimlerden ve meslek kümelerinden gelenlerin yüklü minimum fiyatlı hale gelmeleri de ömür maliyeti krizini derinleştiriyor” diye konuşuyor. Türkiye’deki çalışanların çok büyük kısmının minimum fiyat bandına sıkıştırıldığını kelamlarına ekleyen Atabay, bu sayının yüzde 70’lerde olduğunu, buna karşılık Avrupa’da yüzde 10’u geçmediğini anlatıyor.
Gazeteci-yazar Barış Soydan. ‘ENFLASYON ORANINDA ARTIRIM BEKLİYORUM’
10haber muharriri Barış Soydan da artırımın enflasyona olumsuz yansıyacağını düşünüyor. Soydan, enflasyon oranına yakın bir artırım yapılacağını tabir ederek “TÜİK’in sayıları gerçek fiyat artışını yansıtmıyor. Bilhassa bu ay doğal gaz fiyat artışının durdurulması nedeniyle enflasyon sıfıra yakın çıktı. Hasebiyle enflasyon üzerine biraz da iktidar ekleyecektir. Buna karşın enflasyonun yarattığı kaybı telafi edeceğini düşünmüyorum” diyor.
Asgari fiyata yapılan artışın yurt içi talebi artıracağı için ister istemez enflasyona olumsuz tesirde bulunacağını lisana getiren Soydan son olarak şunları söylüyor: “Burada çalışanların hiçbir kabahati yok. Hata, enflasyonu patlatan bir para siyaseti izleyen siyasi iktidarda. İktisat kitaplarında yazan yanlışsız, fiyatlar arttığında yurt içi talep artar ve bu da talep enflasyonu tesiri doğurur.”