CHP Niğde Milletvekili ve Tarım Orman ve Köyişleri Komitesi Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde’nin çeşitli ilçelerinde hayvancılıkla uğraşan besiciler ile görüştü.
Küçük ve orta ölçekli hayvancılık işletmelerin meseleler artığını belirten Gürer, maliyet artışlarının hayvancılığı kahra soktuğuna dikkat çekti.
Ömer Fethi Gürer, “1 ila 10 hayvanı olan ve çiftçilik yapmayanların artık ahırı boşaldı. Orta ölçekli işletme dediğimiz yerlerde de yem fiyatlarından ötürü hayvancılık yapanlar, bu işin sürdürülebilir olmadığını söylüyorlar. Bilhassa de yem ve faizdeki artış, hayvancılığı direkt etkilemiş durumda.” diye konuştu. Besici Süleyman Demirtaş’ta çiftçilik yapmadan hayvancılık yapan ayakta kalamaz “ diye konuştu. Yarım litre ambalajlı su 10 liradan satılırken 1 litre çiğ süt 12 liradan alınması besiciyi bitirip bu işi yapma demektir” dedi.
BÜYÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞINDA AZALMA DEVAM EDİYOR
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TÜİK’in yayınladığı 2024 yılı son büyükbaş hayvan sayısı istatistiğinde, Haziran ayında 16 milyon 555 bin baş büyükbaş hayvan varlığı açıklandığına dikkat çekti. Gürer, istatistikleri paylaşıp şöyle konuştu:
– Sığır sayısı Haziran 2024 ayı sonu prestijiyle, bir evvelki yılın Aralık (2023) ayına nazaran yüzde 0,2 azalarak 16 milyon 396 bin başa düştüğü görülüyor. Savlı başlanan ve sayısal artış sağlanması hedeflenen manda sayısı ise yüzde 2 azalarak 159 bin baş olarak gerçekleşmiş bulunuyor. TÜİK datalarına nazaran, 2020 yılından beri ithalata karşın büyükbaş hayvan varlığı azalmaya devam ediyor. TÜİK Hayvansal Üretim İstatistikleri’ne nazaran, Haziran 2020’de büyükbaş hayvan sayısı 18 milyon 615 bin baş olarak açıklanmıştı; sığır sayısı 18 milyon 426 bin baş, manda sayısı ise 189 bin baş olarak belirtilmişti.
– Bu durumda 4 yılda ithalata karşın yaklaşık 2 milyon civarında sığır varlığının eridiği görülüyor. Bu durum, daha çok ithalata kapı aralıyor. Son iki yıla baktığımızda, 2023 yılında 818 bin 17 büyükbaş ithal edilip, 1 milyar 163 milyon 367 bin 341 dolar yurt dışına ödenmiş. 2024 yılının birinci 7 ayında ise 214 bin 391 büyükbaş ithal edilerek, 402 milyon 274 bin 737 dolar yurt dışına ödendi. Hayvancılıkta yönetilememe probleminin bedeli, rafta son satıcıya artan et ve süt fiyatları ile et ve sütten mamul eserlerin fiyatlarına artırım olarak yansırken, besici de bu işi masrafına nazaran gelir olmadığı için bırakıyor.
“YEM FİYATLARI KATLANDI, FAİZLERDE BELİMİZİ BÜKTÜ”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’e meselelerini anlatan besici Süleyman Demirbaş, 2017-2018 yıllarında başladıkları hayvancılık faaliyetlerinin sürdürülemez bir noktaya geldiğini belirtti. Artan maliyetler ve kredi faizlerindeki yükselişin hayvancılık kesimine büyük darbe vurduğunu lisana getiren Demirbaş, işletmesinde yaşadığı süreci şöyle anlattı:
– 2017-2018 yılları ortasında başladık ve aile şirketiyiz. 105 ile 120 ortası hayvanla başladık. Sayı 400’e kadar süreçte çıktı. Birinci başladığımızda, 2018 yılında, maliyetlerimiz pek olağandı. Yemin torbası 50 liraydı. Bugün bir torba yem 600 ile 620 lira ortasında. Hatta geçen hafta da yem fiyatlarına artırım kelam konusu oldu. Maliyetlerimiz çok yükseldi. Buna ek olarak kredi faizleri de yükselmeye başladı. Yem olsun, hayvancılık kredilerindeki faizler olsun, %5’ten %26’lara çıktı. Mecburen bankadan kredi kullanıyoruz. Kredi kullanmadan bir işletme yürümez. Faizler yükseldiği için bu da bizim maliyetlerimize yansıyor.
“KESİME GİDEN ÇOK HAYVAN VAR”
Demirbaş, süt ve et üretimi yaptıklarını, yem maliyetlerinin ise maliyetlerinin %70’ini oluşturduğunu belirterek, “Biz süt hayvancılığı yapıyoruz, damızlığımızı yetiştiriyoruz, erkek danalarımızı besliyoruz. Burada hem et, hem süt üretimi yapıyoruz. Günlük bir hayvan 10-12 kilo ortasında süt yemi tüketiyor. Kaba yem olarak da silajlık mısırı, yoncayı, samanı 30 kiloya tekabül ediyor. Çiftçilik de yapıyoruz; kaba yemimizi kendimiz yetiştiriyoruz. Silajımızı, yoncamızı, samanımızı kendimiz üretiyoruz. Çiftçilik yapmayan işletmeler asla sürdüremezler. Bugün batıyordur aslında o işletmeler. Bizimkisi de bu kaidelerde çok çok bir yıl, iki yıl daha masraf. Bölüme giden çok sayıda hayvan var. Geçen yıllarda 485 hayvanımız varken şu an 350’ye düştük. Biz de satıyoruz. Üretmeden fazla gerilemeye gidiyoruz. Yılda 80-100 hayvan artışımız olması gerekirken düşüşe geçiyoruz” diye konuştu.
“TATİLİMİZ YOK”
Demirtaş “Biz aile şirketiyiz, hepimiz buradayız. Düğünümüz, derneğimiz yok, hafta sonumuz yok, tatilimiz yok. Büsbütün buradayız, tüm gelirimizi hayvancılıktan temin ediyoruz. Şu anda başa baş gidiyoruz lakin maliyetlerimizin %70’ini yem oluşturuyor, geri kalan %30 öbür masraflara gidiyor. Bize şu anda hiçbir şey kalmıyor. Bu yıl sonuna kadar görünen o ki yem fiyatlarına %40 daha artırım gelecek üzere gözüküyor. Elektriğimize %40 artırım geldi. Mazota daima artırım geliyor. Anlayamadık yani ne olduğunu. Bir ay evvel hasatta satılamayan arpa, buğday şu anda zamlanmış. Bu kimin deposuna gitti de çabucak artırım geldi? Buğday çiftçinin elindeyken neden para etmedi? Sanayiciye geçti mi, bu para ediyor. Veteriner masraflarımız de arttı. Veteriner diyor ki ‘Benim aracımın yakıtı ikiye katladı.’ Geçen yıl 100 liraya aldığımız ilaç, bu yıl 200 lira olmuş. Onun da bir geçimi var, o da iki katına çıktı” dedi.
“HAYVAN İTHAL ETMEK YERİNE YERLİ ÜRETİCİ DESTEKLENMELİ”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, yerli üreticinin desteklenmesi gerektiğine vurgu yaptı ve ithal hayvan siyasetlerinin uzun vadede ülke hayvancılığına ziyan verdiğini belirterek, “Besicilik yapılıyor fakat gelir sağlayamaması durumunda işletme daralmayı düşünüyor. Bu yıl da muhakkak ölçüde hayvanını satmak zorunda kalmış. Özünde bu tıp işletmelerin ayakta kalması gerekiyor. Daha fazla dışa bağımlı, ithalata yönelik hayvan getirmek yerine yerli üreticiyi desteklemek gerekli. Zira 1 milyon 300 binin üzerinde ithal hayvan getirildi. Türkiye ithal etmemeli. Kendi üreticisini, süt inekçiliğini geliştirerek süreci götürmeli. Şayet süt fiyatları artarsa, sütten mamul eserlerin fiyatı da artar diye bir baskılama yapılıyor. Meğer şu anda çiğ süt üretiminde küçük işletmeler 12 liraya, büyük işletmeler ise Ulusal Süt Kurulu’nun belirlediği 14 lira 65 kuruştan sütünü veriyor. Fakat rafa gidip bakıyorsunuz, 40 liradan süt satılıyor. Artık bir sakızın 35 TL olduğu bir yerde, 1 litre sütün 14 lira 65 kuruş olarak Ulusal Süt Konseyi’nin belirlemesi akıl alacak iş değil.” halinde konuştu.
“FABRİKALAR BİZİ TEHDİT EDİYOR”
Üretici Süleyman Demirbaş ise fabrikaların üreticileri tehdit ettiğini, fazla süt almayacaklarını belirterek üreticiyi baskı altında tuttuklarını söyledi. Demirbaş bu durumu şu sözlerle lisana getirdi:
– Yarım litrelik bir su alıyorsun, ne kadar diyorsun? 10 lira. Gülüyor insan. Ben 1 litrelik sütü 14 liraya satıyorum, yarım litre suyu 10 liraya alıyorum. Fabrikalar şu anda bizleri tehdit altında tutuyor. Diyor ki ‘Fazla sütünüzü almayacağız.’ Biz de diyoruz ki ‘Üretimimiz artıyor, ne yapabiliriz?’ Diyor ki ‘Azaltacaksınız, o vakit hayvanlarımızı mı kestirelim?’ ‘Evet, hayvanlarınızı kestirin’ diyorlar.