Yaşanan zelzele felaketinin akabinde protez ve başka rehabilitasyon aygıtları daha fazla ehemmiyet kazandı. Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Biyomedikal Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Küçük ve doktora öğrencileri hem ampute bireyler hem de bilekte hareket kısıtlılığı yaşayan hastalar için yapay zeka dayanaklı aygıtlar üretti. Bu aygıtlardan biri olan bilek rehabilitasyon robotu, yapay zeka takviyesiyle hastaların düzgünleşmesini hızlandırmayı amaçlıyor. Sabancı Mesleksel ve Teknik Anadolu Lisesi Elektrik Elektronik Teknolojisi Alanı öğretmeni Dr. Umut Mayatin’in doktora tezi projesi olan robot, içinde bulundurduğu yazılımla hastaların tedavilerini kolaylaştıracak. Dr. Mayatin, çalışmasını şöyle anlattı:
FİZİK TEDAVİ UZMANINA DUYULAN GEREKSİNİM AZALACAK
“Bazı durumlarda hastalar, bileklerini içe ve dışa katlayamıyor, döndüremiyor. Ayrıyeten parmaklarını birleştiremiyor yani tutma hareketini yapamıyorlar. Dünya üzerinde bu rahatsızlık en çok 65 yaş üstü hastalarda görülüyor. Öte yandan iş kazaları ya da zelzele üzere felaketler sonrasında da bu şekil rahatsızlıklarla sıklıkla karşılaşılıyor. Bu durumda olan hastalar rehabilitasyon sürecinde klasik sistemlerle tedavi oluyor. Örneğin; topu tutma, kaldırma, yer değiştirme üzere aksiyonları uyguluyor. Ayrıyeten bu süreçte fizik tedavi uzmanlarının her bir hastayla özel olarak ilgilenmesi de gerekiyor. Türkiye’de ise her fizik tedavi uzmanına 15 bin hasta düşüyor. Bu robotu tasarlamamızdaki temel hedeflerden biri hastanın fizik tedavi uzmanına duyduğu muhtaçlığı azaltmak ve tedavi sürecinin daha sürdürülebilir bir formda ilerlemesine yardımcı olmak.
OYUNLARLA DESTEKLENİYOR
Hastaların tedavi sürecinin planlı, istikrarlı ve nizamlı olması için aygıtımız oyunlarla destekleniyor. Rehabilitasyon robotunda tedavisini uygulayan hasta, tıpkı anda oyun oynayabilecek. Bu sayede motivasyonu da artmış olacak. Robotik tedavinin bir başka avantajı da hastanın kısıtlılığının belirlenmesi. Bu kısıtlılığın yapay zeka tarafından belirlenmesiyle robot, hastanın uyguladığı kuvvet oranında dayanak sağlıyor. Hastanın uyguladığı kuvvet azsa fazla, fazlaysa az dayanak veriyor. Bu sayede hasta kademeli olarak güzelleşebiliyor. Birebir vakitte hastanın yaptığı her hareket data olarak işleniyor ve doktor tarafından takip edilebiliyor.
HER HASTA MESKENİNDE KULLANABİLİR
Dünya üzerinde hastaya üç hareketi birebir anda yaptırabilen bir tasarım şimdi yok. Emsal hastalarda yüzde 50 daha süratli güzelleşme sağlayan bu robotun konutta rehabilitasyon sağlamasını amaçlıyoruz. Öte yandan kendimiz ürettiğimiz için maliyeti epeyce düşük. Bu sebeple robot her hastanın meskenine rahatlıkla girebilecek. ”
MOBİL UYGULAMA HAZIRLANIYOR
Şu an bir taşınabilir uygulama hazırlığı içinde olduklarını söyleyen Dr. Mayetin, hastaların robotla birlikte bu taşınabilir uygulamayı tablet ya da televizyonları aracılığıyla kullanabileceğini belirtti. Hastaların böylelikle hem tedavilerindeki ilerlemeleri ve yapmaları gereken antrenmanları görebileceğini hem de oyun oynayarak tedavilerini sürdürebileceğini belirten Dr. Mayetin, “Doktor da uygulama üzerinden gerekli ayarlamaların hepsini yönetebilecek. Örneğin hasta, robottaki kolu hareket ettirerek uzay aracı sürecek, pinpon oynayacak ya da topla tuğla kıracak. Bu oyunlarla birebir vakitte skor da kazanacak” dedi.
SAĞLIKLI BİR BACAĞI TAKLİT EDİYOR
Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Biyomedikal Mühendisliği kısmı doktora öğrencisi Mücahit Ege tarafından geliştirilen protez bacak da, TÜBİTAK tarafından muvaffakiyet hikayesi olarak seçildi. Protez bacak, sağlıklı bir insanın bacak hareketini taklit edebilecek formda tasarlandı. Ampute bireyin denediği protez bacağın hem diz hem de ayak bileği ekseninde hareket etmesi onu benzerlerinden farklılaştıran özelliklerinden biri.